معرفی و بررسی استاندارد 80Plus در منابع تغذیه سرور

تمام سیستم های کامپیوتری برای عملکرد مناسب نیاز به جریان الکتریکی مخصوص خود دارند.

در مرحله اول ما با برق شهری رو به رو هستیم که این جریان به دلیل ولتاژ بسیار زیادی که دارد، عملا برای سیستم های کامپیوتری قابل استفاده نیست. به همین دلیل هر سیستم کامپیوتری به قطعه ای برای تعدیل سازی ولتاژ و شدت جریان جهت عملکرد صحیح نیاز دارد. این قطعه چیزی نیست جزء منبع تغذیه یا Power Supply که برق شهری را به ولتاژ و شدت جریان عملکردی قطعات سخت افزاری تبدیل می کند، البته جریان ورودی به منبع تغذیه خود نیز به چند بخش تقسیم می شود که هر کدام قسمتی از قطعات سخت افزاری نظیر مادربرد، پردازنده، کارت گرافیک، هارد دیسک، درایوهای نوری و ….. را تغذیه می کنند. به صورت کلی می توان گفت که وظیفه اصلی منبع تغذیه در واقع تبدیل ولتاژ متناوب (AC) به ولتاژ ثابت (DC) می باشد. اکثر کاربران توجه زیادی به این قطعه مهم سخت افزاری ندارند و به عبارت دیگر اطلاعات موجود نسبت به بخش Power Supply بسیار محدود است. شاید از نظر خیلی ها منابع تغذیه کامپیوتر صرفآ به عنوان یک اصلاح کننده جریان، دارای طراحی مشابه ای با بیشتر لوازم الکتریکی پیرامون ما هستند، اما در واقع حقیقت ماجرا چیز دیگری است. کمپانی های تولید کننده منابع تغذیه از اجزای الکتریکی بسیار پیشرفته ای در ساخت هر یک از محصولات استفاده می کنند که شرایط تست و بررسی بسیار دقیقی را قبل از اتمام ساخت پشت سر خواهند گذاشت. در کنار این موارد طراحی منابع تغذیه باید به گونه ای باشد تا در استاندارد مصرفی یا بازدهی تبلیغ شده برای آن نیز قرار گیرد. مصرف بهینه انرژی یکی از معیار های مهمی می باشد که عموما در بخش مشخصات منابع تغذیه چندان توجهی به آن صورت نگرفته است.

.

مبحث راندمان انرژی به توان هدر رفته در هنگام کار با کامپیوتر ها گفته می شود و این مسئله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چرا که انرژی تلف شده نیز روی فیش پرداختی هزینه های برق قرار خواهد گرفت. استاندارد 80Plus مصرف به همین منظور طراحی شده است تا کاربران از میزان راندمان انرژی منابع تغذیه اطلاع پیدا کنند و بتوانند تفاوت های موجود بین آن ها را تشخیص دهند. همانطور که از نام این استاندارد پیداست، هر منبع تغذیه ای که دارای استاندارد مصرف مورد نظر باشد، باید در مبحث راندمان انرژی تا %80 بهینه عمل کنند. با ورود تولیدکنندگان بزرگ و تنوع محصولات زیاد، این کمپانی ها به مرور زمان تلاش کرده اند تا میزان بازدهی انرژی را از استاندارد فعلی 80PLUS به ارقام بالاتر توسعه دهند. در نتیجه استاندارد های مختلفی با زیر شاخه هایی نظیر طلایی، نقره ای، برنزی و ….. پدیدار شدند که در ادامه در مورد آن ها توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد.

.

.

ابتدا قبل از هر چیز بهتر است تا با مفهوم عبارت راندمان انرژی یا Efficiency آشنا شویم. به فرض مثال شما یک کامپیوتر با مصرف کلی 250w و همچنین یک عدد منبع تغذیه با بهره وری انرژی %75 دارید، این مسئله در واقع بیانگر این مطلب هست که شما هزینه 333W را برای کامپیوتری با مصرف 250W می پردازید. اگر در همین سیستم از منبع تغذیه ای با راندمان انرژی %85 استفاده کنیم، توان کلی که نیاز به پرداخت هزینه آن است به 294W کاهش خواهد یافت و به عبارت دیگر تقریبا 39W در مصرف انرژی صرفه جویی شده است. بنابراین منابع تغذیه با بهره وری انرژی بهتر و در نهایت به پرداخت هزینه کمتر بر روی قبض برق منجر می شود. شاید از دیدگاه خیلی از کاربران ایرانی مصرف بهینه قطعات کامپیوتری، مسئله چندان مهمی نباشد و نگرانی نیز بابت هزینه برق منزل خود نداشته باشند. اما این مسئله به ظاهر کم اهمیت در کشور های توسعه یافته امروزی به اولویتی انکار ناپذیر در زمینه خرید محصولات نیازمند انرژی الکتریکی تبدیل شده است.

.

منابع تغذیه دارای بهره وری انرژی ثابتی نیستند و در بار کاری مختلف، متفاوت عمل می کنند. بهترین بازدهی انرژی به طور میانگین در زمان عملیات %50 منابع تغذیه ارائه خواهد شد. به بیان ساده تر اگر شما از پاوری با توان خروجی حداکثری 600W استفاده می کنید، بهترین شرایط راندمان انرژی تنها در زمان خروجی 300W از این منبع تغذیه در نظر گرفته می شود. هر چقدر مصرف سیستم کامپیوتری به حداکثر توان خروجی منابع تغذیه نزدیک باشد، بهره وری انرژی نیز به همان اندازه کاهش خواهد یافت. به همین خاطر همیشه در هنگام خرید منابع تغذیه قبل از هر کاری برآیند مصرفی قطعات سخت افزاری کامپیوتر را در نظر گرفته و منابع تغذیه را با حداکثر توان بیشتری از مصرف کلی سیستم انتخاب کنید. معمولا در بهترین شرایط پیشنهاد می شود که حداکثر توان خروجی منبع تغذیه تقریبا به میزان 150 الی 200W بیشتر از میزان مصرف کلی سیستم باشد تا در شرایط سخت کاری، مصرف انرژی به حداکثر پتانسیل خروجی منبع تغذیه نزدیک نشود. تولیدکنندگان منابع تغذیه انتظار ندارند تا کاربران حداکثر توان خروجی ممکن را از محصولات آن ها دریافت کنند، بلکه توصیه شده است تا عملکرد منابع تغذیه را به طور میانگین در محدوده %50 نگه دارند. البته این مسئله با وجود اهمیت زیاد آن به دلیل قیمت زیاد منابع تغذیه با خروجی توان بالا، کمتر مورد توجه کاربران قرار می گیرد. اما با در نظر گرفتن صرفه جویی ایجاد شده در زمینه مصرف انرژی، هزینه پرداخت شده به مرور زمان از روی قبض برق کاسته خواهد شد. علاوه بر آن به دلیل شرایط عملکردی متعادل منبع تغذیه، حرارت و نویز تولیدی نیز کاهش خواهد یافت و در کنار آن نیز مشکلات ناپایداری سیستم به دلیل کمبود توان کافی به کلی محدود خواهند شد. همچنین سقف توانی بیشتر در آینده خیال کاربران را برای اضافه کردن قطعات سخت افزاری به داخل کیس نظیر کارت گرافیکی مجزا آسوده خواهد کرد.